Rynek nieruchomości można klasyfikować wg różnych cech.
Biorąc za podstawę przedmiot obrotu, wyróżniamy rynek nieruchomości:
- mieszkaniowych
- komercyjnych
(biurowce, hotele itp.)
- przemysłowych
- rolnych i
leśnych
- specjalnego
przeznaczenia (kościoły, szpitale, itp.)
Z punktu widzenia kryterium przestrzennego wyróżnić możemy:
rynek lokalny, rynek regionalny, rynek krajowy, rynek międzynarodowy. Z punktu
widzenia stosunków własnościowych wyróżniamy rynek najmu, związany z nabywaniem
prawa najmu czy dzierżawy i rynek lokat, na którym nabywane jest prawo
własności czy prawo użytkowania wieczystego gruntu.
Dynamiczny rozwój gospodarki rynkowej
wpływa na liczbę sytuacji, kiedy należy określić wartość nieruchomości. Coraz
częściej, w różnych okolicznościach wymagane jest udokumentowanie wartości
posiadanych aktywów, w tym nieruchomości. Określenia zaś wartości nieruchomości
dokonuje się w postępowaniu zwanym wycena nieruchomości. Postępowanie to rozumiane
jest jako proces wyczerpujący niezbędne czynności szacowania nieruchomości i
procedury konieczne w celu prawidłowego określenia wartości.
Określanie wartości nieruchomości
polega na określaniu wartości prawa własności lub innych praw do nieruchomości.
W wyniku wyceny nieruchomości
dokonuje się:
- określenia wartości rynkowej
- określenia wartości odtworzeniowej
- ustalenia wartości katastralnej
- określenia innych rodzajów wartości przewidzianych w
odrębnych przepisach
Każda nieruchomość, ze względu na swą unikatowość, wymaga
indywidualnego podejścia i takiegoż odniesienia do rynku nieruchomości. Stąd
też niezbędna jest wiedza zarówno o rynku nieruchomości i rynkach równoległych,
jak i o samej nieruchomości.
Wiedza o rynku nieruchomości, kształtowaniu się popytu i podaży,
zmienności cen w czasie pozwala na analizę trendów rynkowych.
Znajomość rynku nieruchomości pozwala na określenie cech
nieruchomości wpływających na ich wartość oraz na określenie ich wag, co ma
odbicie w faktycznych, wiarygodnych cenach nieruchomości.
Do podstawowych cech nieruchomości, branych pod uwagę w procesie wyceny,
należą:
- lokalizacja
- funkcja
w planie miejscowym
- stan
zagospodarowania
- wyposażenie
w urządzenia infrastruktury
- stopień
zużycia części składowych
Zasady wyceny nieruchomości to zasady
postępowania rzeczoznawców majątkowych w procesach wyceny nieruchomości, zgodnie,
z którymi dokonuje się określenia wartości nieruchomości. Podstawowe zasady
wyceny określają ustawy na czele z ustawą o gospodarce nieruchomościami.
Szczegółowe zasady wyceny określają przepisy wykonawcze do ustawy o gospodarce
nieruchomościami.
Regulacje warsztatowe i instrukcyjne
w zakresie zasad wyceny zawierają standardy zawodowe.
Obowiązujące zasady wyceny
nieruchomości mogą być wykorzystane jedynie do określenia wartości rynkowej lub
wartości odtworzeniowej. Zgodnie z zasadami wyceny procedura określania
wartości nieruchomości dzieli się na:
- podejścia
do wyceny;
- metody
wyceny;
- techniki
szacowania nieruchomości.
Obowiązujące zasady wyceny
nieruchomości:
PODEJSCIE POROWNAWCZE:
- metoda porównywania parami
- metoda korygowania ceny średniej
- metoda analizy statystycznej
PODEJSCIE DOCHODOWE:
- metoda inwestycyjna
- metoda zysków
PODEJSCIE KOSZTOWE:
- metoda kosztów odtworzenia
- metoda kosztów zastąpienia
- metoda kosztów likwidacji
PODEJSCIE MIESZANE:
- metoda pozostałościowa
- metoda stawki szacunkowej gruntów
Zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami wyboru
właściwego podejścia oraz metody i techniki szacowania nieruchomości dokonuje
rzeczoznawca majątkowy, uwzględniając w szczególności cel wyceny, rodzaj i
położenie nieruchomości, funkcję wyznaczoną dla niej w planie miejscowym,
stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury, stan jej zagospodarowania oraz
dostępne dane o cenach i cechach nieruchomości podobnych.
Przy określaniu wartości rynkowej
nieruchomości stosuje się podejście porównawcze, podejście dochodowe lub
mieszane wraz z przypisanymi do tych podejść metodami wyceny i technikami
szacowania nieruchomości. Przy określaniu wartości odtworzeniowej nieruchomości
stosuje się podejście kosztowe wraz z przypisanymi do tego podejścia metodami
wyceny i technikami szacowania.
Zasady wyceny określają również
postępowanie rzeczoznawcy majątkowego określającego wartość ujemną
nieruchomości.
Ze względu na obecny stan rynku
nieruchomości obowiązujące przepisy określiły zasady wyceny i postępowania
rzeczoznawcy majątkowego w sytuacjach nietypowych, dla ściśle określonych celów
wyceny lub innych występujących uwarunkowań.
Obowiązkiem rzeczoznawcy majątkowego
jest określenie każdorazowo w operacie szacunkowym przyjętych zasad wyceny.